Αρχόμενη Κύηση

AΡΧΟΜΕΝΗ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ

ΑΠΛΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

Η εγκυμοσύνη και ο τοκετός είναι ένα εξαιρετικό κεφάλαιο στη ζωή του ζευγαριού. Σκοπός μας είναι να απαλείψουμε το φόβο και τις δικαιολογημένες ανησυχίες σας και να βοηθήσουμε στις τυχόν δύσκολες στιγμές, ώστε να απολαύσετε κάθε στιγμή της εγκυμοσύνης και το ανεκτίμητο δώρο μιας νέας ζωής.
Η τελευταία περίοδος πριν τη σύλληψη είναι το μόνο χειροπιαστό χρονικό σημείο για να καθορισθεί η διάρκεια της κύησης. Έτσι, μετράμε με εβδομάδες και όχι με μήνες και το μέτρημα ξεκινά από την πρώτη ημέρα της τελευταίας περιόδου (αν και η γυναίκα έχει επαφή και συλλαμβάνει περίπου 2 εβδομάδες μετά). H κύηση διαρκεί συνολικά 40 εβδομάδες.

H πρώτη επίσκεψη στο ιατρείο είναι και η πλέον σημαντική. Πέρα από τη διάγνωση της εγκυμοσύνης με κλινική εξέταση, τεστ εγκυμοσύνης και υπέρηχο, γίνεται μια διεξοδική αναδρομή στο ιστορικό και τυχόν προϋπάρχοντα ιατρικά προβλήματα. Σε εσάς μπορεί απλά να φανεί μια απλή συζήτηση, εμείς όμως θα έχουμε μία σαφή εικόνα για το αν η εγκυμοσύνη είναι ή όχι υψηλού κινδύνου. Θα οργανώσουμε έγκαιρα τις δέουσες εξετάσεις και τον τακτικό έλεγχο.

Οι πρώτες 12 εβδομάδες είναι σημαντικές. Περιλαμβάνει την εμφύτευση και την πλήρη διάπλαση του εμβρύου, και πολύ συχνά ταλαιπωρεί τη μητέρα με ναυτία, εμετούς, ακόμα και πόνους και μικροαιμορραγίες. Μια νέα μητέρα ίσως βρει αυτή την περίοδο την πλέον ψυχοφθόρο, όταν η εγκυμοσύνη είναι τόσο μικρή και έχει τόσους μήνες μπροστά κι έχει ήδη τόσα προβλήματα. Οι αρχικές επισκέψεις είναι λοιπόν πολύ σημαντικές. Με τακτικά, ακίνδυνα υπερηχογραφήματα θα βεβαιώνουμε ότι το μωρό είναι καλά και θα δίνουμε τις κατάλληλες συμβουλές για να λύνουμε τα προβλήματα και να προλαμβάνουμε τυχόν επιπλοκές.
Σε αυτή τη φάση της κύησης πρέπει στα μέτρα του δυνατού να βεβαιωθούμε ότι το μωρό αναπτύσσεται φυσιολογικά και να αποκλείσουμε εγκαίρως ανωμαλίες, με πλέον συνήθη το σύνδρομο Down.

Η αυχενική διαφάνεια: Η μαύρη περιοχή ανάμεσα στις δύο λευκές γραμμές στον αυχένα του εμβρύου.

Στο υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας στις 12 περίπου εβδομάδες ελέγχουμε αδρά τη διάπλαση του εμβρύου και μετράμε την αυχενική διαφάνεια. Αυτή είναι μια μικρή ποσότητα υγρού που φυσιολογικά μαζεύεται στο πίσω μέρος του λαιμού του εμβρύου. Σε μωρά με σύνδρομο Down (μογγολισμό) αυτή βρίσκεται συχνά αυξημένη. Ταυτόχρονα ελέγχουμε τις τιμές δυο ορμονών στο αίμα της μητέρας. Όλα αυτά μαζί μας λένε αν το μωρό έχει αυξημένες πιθανότητες να έχει σύνδρομο Down. Με τη μέθοδο αυτή μπορούμε να ‘μαντέψουμε’ το σύνδρομο Down στο 89% των περιπτώσεων.

Τότε συζητάμε με το ζευγάρι αν πρέπει να προχωρήσουμε σε αμνιοπαρακέντηση (λήψη με λεπτή βελόνα λίγου αμνιακού υγρού που περιβάλλει το μωρό –αυτό περιέχει εμβρυϊκά κύτταρα που εξετάζονται στο μικροσκόπιο και είναι η εξέταση που μας διαβεβαιώνει). Η απόφαση για την αμνιοπαρακέντηση είναι ακόμα πιο επιτακτική σε γυναίκες άνω των 35 ετών λόγω του αυξημένου κινδύνου. Το σύνδρομο Down είναι πιο συχνό όσο πιο μεγάλη είναι σε ηλικία η μητέρα. Έτσι για μια 20χρονη ο κίνδυνος να γεννήσει πάσχον μωρό είναι 1στα
1500, σε μια 30χρονη 1 στα 900, σε μια 35χρονη 1 στα 350, σε μια 38χρονη 1 στα 170, στα 40 είναι 1 στα 100 και στα 42 είναι 1 στα 50. Από την άλλη, η αμνιοπαρακέντηση έχει κίνδυνο αποβολής 1 στα 300 περίπου.

Θα κάνουμε επίσης κάποιες άλλες εξετάσεις αίματος για να προλάβουμε τυχόν προβλήματα στη συνέχεια της κύησης και τον τοκετό. Ελέγχουμε τον αιματοκρίτη, την ομάδα αίματος και την παρουσία στίγματος για τη μεσογειακή αναιμία καθώς και την ανοσία της μητέρας σε μια σειρά από λοιμώξεις (ηπατίτιδα Β και C, μεγαλοκυτταροϊό, ερυθρά, τοξόπλασμα, λιστέρια, σύφιλη, AIDS). Πολλές από αυτές τις εξετάσεις ίσως ακούγονται ακραίες ή και προσβλητικές για το ζευγάρι. Είναι όμως ο καθιερωμένος διεθνώς έλεγχος της εγκύου και περιλαμβάνει λοιμώξεις που μπορούν να απειλήσουν άμεσα το έμβρυο. Αρκεί να λεχθεί ότι αν μία έγκυος είναι φορέας του AIDS, ο κίνδυνος μετάδοσης στο μωρό είναι 30%, ενώ, με έγκαιρη διάγνωση, χορήγηση αγωγής στην έγκυο και αποφυγή θηλασμού, ο κίνδυνος γίνεται μόλις 2%.

Συζητάμε τα ναι και τα όχι στην εγκυμοσύνη βάσει τεκμηριωμένων επιστημονικών δεδομένων και απορρίπτουμε ανόητους μύθους και δοξασίες. Έτσι το ζευγάρι θα ξέρει τι να περιμένει, τι να προσέχει και τι να αποφεύγει χωρίς άγχος και ανασφάλεια. Και βέβαια θα υπάρχει μια 24ωρη γραμμή επικοινωνίας για να απαντάμε σε κάθε ερώτηση και ανησυχία, όσο απλοϊκή κι αν ακούγεται. Η πιο σημαντική υπηρεσία του γιατρού σ’ αυτή την κρίσιμη περίοδο της ζωής σας είναι η ευαισθησία και η συνεχής διακριτική καθοδήγηση, ώστε το ζευγάρι να νιώθει ανά πάσα στιγμή ασφάλεια και σιγουριά.

Το δεύτερο τρίμηνο, μέχρι τις 28 εβδομάδες είναι συνήθως η πιο ήρεμη περίοδος. Το μωρό είναι αρκετά μεγάλο, τα σημαντικά υπερηχογραφήματα έχουν ήδη γίνει και τυχόν ανωμαλίες και προβλήματα έχουν αποκλειστεί. Η ναυτία σταματά και η έγκυος μπορεί να χαλαρώσει λίγο και να απολαύσει την αίσθηση του μωρού της να ‘ζωντανεύει’ και να κινείται μέσα στην κοιλιά της.

Στο σημαντικό υπερηχογράφημα β επιπέδου στο διάστημα μεταξύ 21 και 24 περίπου εβδομάδων, εξετάζονται όλα τα όργανα στο σώμα του μωρού και αποκλείεται η μεγάλη πλειοψηφία ανωμαλιών διάπλασης. Οι επισκέψεις γίνονται
λιγότερο τακτικές αλλά εξίσου σημαντικές με προσεκτικό έλεγχο της μητέρας (πίεση, λεύκωμα στα ούρα, αύξηση βάρους) και της ανάπτυξης του εμβρύου. Το ζευγάρι έχει το χρόνο να ηρεμήσει, να έχει κάποιες ημέρες ξεκούρασης, πριν μεγαλώσει πολύ το μωρό και κάνει τις μετακινήσεις δύσκολες. Η γραμμή επικοινωνίας βέβαια παραμένει ανοιχτή για τα παραμικρά ‘πονάκια’ ή ‘αυξημένα υγρά’. Σιγά σιγά θα προετοιμαστούμε για τις τελευταίες εβδομάδες και τον τοκετό.

Το τρίτο τρίμηνο το έμβρυο και η μητέρα μεγαλώνουν πλέον αισθητά και οι κινήσεις δυσχεραίνονται. Στις 28 εβδομάδες ελέγχεται το σάκχαρο της μητέρας για να αποκλειστεί διαβήτης της κύησης. Στις 32 περίπου εβδομάδες με υπερηχογράφημα (Doppler) ελέγχεται η ανάπτυξη του εμβρύου και η ροή αίματος στα αγγεία του ομφάλιου λώρου και του εγκέφαλου του μωρού. Συνηθισμένα προβλήματα οι ενοχλήσεις χαμηλά στην κοιλιά, πίσω στη μέση, εντερικές διαταραχές (δυσκοιλιότητα) λόγω πίεσης της μήτρας επί των γειτονικών οργάνων. Σταδιακά πληθαίνουν τα ‘πετρώματα’, οι προπαρασκευαστικές ωδίνες δηλαδή που δε διαρκούν πολύ και είναι ακανόνιστες, συχνά όμως θα ενοχλήσουν και θα ανησυχήσουν την πρωτόπειρη έγκυο. Οι κινήσεις του εμβρύου δε λιγοστεύουν, γίνονται όμως λιγότερο αισθητές αφού καθώς αυτό μεγαλώνει δεν έχει χώρο να κλωτσήσει με δύναμη και αρκείται σε ήπιες, σα να κολυμπάει, αλλά εξίσου καθησυχαστικές για τη μητέρα κινήσεις. Πάντως κάθε ενόχληση, πόνος, αυξημένα υγρά ή αίμα, μειωμένες κινήσεις του εμβρύου και γενικά κάθε νέο σύμπτωμα πέραν του συνηθισμένου πρέπει πάντα να περιγράφονται αναλυτικά και χωρίς καθυστέρηση.


Η στιγμή του τοκετού και της γέννησης του μωρού φαντάζει, ειδικά για την πρωτότοκο μητέρα και πατέρα σαν αξεπέραστο εμπόδιο. Το ζευγάρι συχνά αντιμετωπίζει με δέος και ανασφάλεια την τελική ευθεία. Η αλήθεια είναι ότι ο τοκετός είναι ένα γεγονός μοναδικό που βιώνεται διαφορετικά από κάθε ζευγάρι. Η εξέλιξη του είναι κάθε φορά διαφορετική, όπως πολλές πολύτοκες γυναίκες έχουν παρατηρήσει.
Με τη σωστή επίβλεψη και την έμπειρη καθοδήγηση της μαίας και του μαιευτήρα το άγχος περιορίζεται, τυχόν προβλήματα λύνονται και τελικά μένει στη μνήμη σαν η πιο συναρπαστική και γλυκιά εμπειρία. Στόχος μας είναι ο φυσιολογικός τοκετός και όλες οι ενέργειες μας αποσκοπούν στην ταχεία και ομαλή εξέλιξη του, χωρίς άσκοπες ιατρικές παρεμβάσεις.

Η έναρξη του τοκετού μπορεί να γίνει είτε όταν ‘σπάσουν τα νερά’ είτε όταν αρχίσουν επώδυνες συσπάσεις της μήτρας που έρχονται τακτικά ανά 15 λεπτά και σταδιακά γίνονται πυκνότερες. Αντίθετα τα ‘πετρώματα’ της μήτρας δεν πονάνε πολύ, διαρκούν λίγο, δεν πυκνώνουν σταδιακά και συνήθως υποχωρούν μετά τη λήψη Buscopan ή με ένα χλιαρό λουτρό.

Σε κάθε περίπτωση, ειδικά αν δεν είστε σίγουρη, θα επικοινωνήσετε με τη μαία μας, που θα σας πει αν ήρθε η ώρα να ξεκινήσετε με ηρεμία για το Μαιευτήριο. Εκεί θα σας περιμένει η ίδια καθώς και η Προϊσταμένη που θα φροντίσει τη σύντομη διαδικασία της εισαγωγής και θα είναι πάντα σε ετοιμότητα για οτιδήποτε χρειαστούμε. Η Αίθουσα Τοκετών στελεχώνεται από μία εξαιρετική ομάδα Αναισθησιολόγων με πολύ μεγάλή εμπειρία στην τεχνική της επισκληριδίου. Η δυνατότητα επισκληριδίου αναισθησίας έχει αποτελέσει επανάσταση καθώς λυτρώνει τη μητέρα από τον πόνο της γέννας χωρίς να θέτει σε κίνδυνο αυτή ή το μωρό (το αντίθετο ισχύει, το μωρό παίρνει λιγότερο οξυγόνο όταν η μητέρα υποφέρει) και χωρίς να καθυστερεί την εξέλιξη του τοκετού. Σήμερα σε κάθε γυναίκα επιβάλλεται να συζητηθεί και να προσφερθεί η επισκληρίδιος.

Πέρα από τη σωματική καταπόνηση, οφείλουμε όμως να αντιμετωπίσουμε και το ψυχολογικό στρες. Κύριο ρόλο παίζει η στενή καθημερινή σχέση εμπιστοσύνης που θα αναπτύξουμε στη διάρκεια των εννέα μηνών. Η μικρή μας ομάδα μπορεί να εγγυηθεί ότι στην αίθουσα τοκετού θα συναντήσετε τα ίδια γνώριμα πρόσωπα που θα μπορείτε άφοβα να εμπιστευτείτε.

Κατά τη διάρκεια του τοκετού θα εξηγούμε και θα ενημερώνουμε συνεχώς το ζευγάρι για κάθε εξέλιξη. Θα έχουμε τη μητέρα και το μωρό κάτω από συνεχή παρακολούθηση. Με υπομονή θα περιμένουμε τον τοκετό να εξελιχθεί, φροντίζοντας να υπάρχει η σωστή ισορροπία με τακτικές αποτελεσματικές συσπάσεις που δε θα θέτουν το μωρό σε κίνδυνο. Με τον καρδιοτοκογράφο θα παρακολουθούμε συνεχώς την καρδιά του μωρού ώστε να φανεί εγκαίρως αν τυχόν ταλαιπωρηθεί και παρουσιάσει έλλειψη οξυγόνου. Προτεραιότητα μας είναι ο φυσιολογικός τοκετός αλλά ακόμα σημαντικότερη είναι η υγεία της μητέρας και του μωρού. Αν οι συνθήκες το επιβάλλουν θα προχωρήσουμε άμεσα σε επίσπευση της γέννας και η πραγματικά άψογη οργάνωση της αίθουσας τοκετών εγγυάται πλήρη κάλυψη σε κάθε περίπτωση ανάγκης.

Ιδιαίτερα σημαντική όμως είναι και η περίοδος μετά τον τοκετό, οι 40 ημέρες της λοχείας. Τα πιθανά προβλήματα (μικροαιμορραγίες και πονάκια, δυσκολίες στο θηλασμό, δυσκοιλιότητα, αιμορροΐδες, ψυχολογικά προβλήματα) ακούγονται ασήμαντα, μπορεί όμως να ταλαιπωρήσουν και να αγχώσουν το ζευγάρι.
Καθημερινός λοιπόν έλεγχος στο Μαιευτήριο και τακτική επικοινωνία και μετά το εξιτήριο από την Κλινική. Η φροντίδα μας, να μη το ξεχνάμε, δε λήγει με το τέλος των 9 μηνών.




ΑΠΛΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ

Η φυσιολογική δραστηριότητα (καθημερινή εργασία, μετακινήσεις, περίπατοι, ψώνια, ήπια άθληση, μπάνια σε καθαρές θάλασσες) επιτρέπεται στη φυσιολογική εγκυμοσύνη. Ταυτόχρονα η έγκυος ενθαρρύνεται να μην ταλαιπωρεί τον εαυτό της με πολύωρη βάδιση ή ορθοστασία. Έχει αποδειχθεί ότι γυναίκες που παραμένουν όρθιες επί 8 ώρες στη δουλειά έχουν αυξημένο κίνδυνο αποβολής και πρόωρου τοκετού.

Απαγορεύονται δραστηριότητες και σπορ όπως καταδύσεις, ορειβασία, σκι στο βουνό και στη θάλασσα, ατμόλουτρα, σάουνα.

· Η λήψη φαρμάκων πρέπει να αποφεύγεται στην εγκυμοσύνη. Όταν όμως υπάρχει η κατάλληλη ένδειξη και πάντα κατόπιν συζήτησης με το γιατρό η λήψη επιβάλλεται για να προστατέψει και την έγκυο και το μωρό της.

Το μόνο που ξεκάθαρα απαγορεύεται στην εγκυμοσύνη είναι το κάπνισμα, ενεργητικό ή παθητικό. Στερεί οξυγόνο από το μωρό και προκαλεί αυξημένες αποβολές, μείωση του τελικού βάρους γέννησης και προωρότητα με εξαιρετικά κακή επίδραση στη μελλοντική ανάπτυξη του παιδιού, καθώς και κίνδυνο για αιφνίδιο βρεφικό θάνατο.

Η σεξουαλική επαφή επιτρέπεται μέχρι και τον όγδοο μήνα με λίγη προσοχή και προτίμηση σε στάσεις που διευκολύνουν την έγκυο.

Η οδήγηση αυτοκινήτου επιτρέπεται, απλά επιβάλλεται περισσότερη προσοχή. Επιβάλλεται η εφαρμογή ζώνης ασφαλείας καθόλη τη διάρκεια της κύησης είτε ως οδηγός ή συνοδηγός. Απλά όταν η εγκυμοσύνη μεγαλώσει, πρέπει το οριζόντιο τμήμα της ζώνης να εφαρμόζει κάτω από την κοιλιά και το διαγώνιο από πάνω της, ώστε η μήτρα να μην πιέζεται άμεσα από τη ζώνη.

Η βαφή μαλλιών και νυχιών επιτρέπεται στην εγκυμοσύνη, καθώς δεν υπάρχει καμιά επιστημονική απόδειξη ότι βλάπτει το μωρό.

Η πολύωρη εργασία σε ηλεκτρονικό υπολογιστή έχει αποδειχθεί ότι δε βλάπτει καθόλου (π.χ. λόγω ακτινοβολίας) την εγκυμοσύνη.

· Μια επίσκεψη στον οδοντίατρο επιβάλλεται στην αρχή της εγκυμοσύνης. Έχει αποδειχθεί ότι η ενεργός ουλίτιδα είναι συνήθης στην εγκυμοσύνη και αυτή με τη σειρά της καλλιεργεί μικρόβια που οδηγούν σε πρόωρο τοκετό.

· Καλό είναι να κρατηθείτε μακριά από γάτες. Μην ασχολείστε με το φαγητό και τα απορρίμματα της γάτας σας. Φοράτε γάντια όταν κάνετε κηπουρική.

Προσοχή στις παρακάτω τροφές (πολύ σπάνια θα προκαλέσουν πρόβλημα γι’αυτό μην ανησυχήσετε αν ήδη φάγατε στην αρχή της εγκυμοσύνης σας):

Ø Να αποφεύγονται μαλακά τυριά όπως καμεμπέρ, ροκφόρ, μπρι, στίλτον. Επιτρέπονται: φέτα, γραβιέρα, κασέρι, τσένταρ, ένταμ, έμενταλ, γκούντα, μοτσαρέλα, παρμεζάνα.
Ø Όχι στο φρέσκο γάλα που δεν είναι παστεριωμένο.
Ø Όχι στο συκώτι /εντόσθια/ πατέ /φουα γκρα/ μύδια/ στρείδια.
Ø Όχι στο ημίρρευστο παγωτό χωνάκι που βγαίνει από το μηχάνημα.
Ø Απαιτείται προσεκτικό πλύσιμο χεριών πριν και μετά την επαφή/κόψιμο/μαγείρεμα κάθε ωμού κρέατος.
Ø Τα έτοιμα φαγητά του εμπορίου πρέπει να ξαναζεσταίνονται σε επίπεδα βρασμού.
Ø Τα αυγά πρέπει να τηγανίζονται/ βράζονται μέχρι το ασπράδι και ο κρόκος να γίνουν στερεά.
Ø Καλό είναι να αποφεύγετε προϊόντα με φιστίκια στην εγκυμοσύνη αν ο σύντροφος σας ή κάποιο παιδί σας έχει άσθμα, έκζεμα, αλλεργία την άνοιξη ή αλλεργία σε τροφές. Έτσι πιστεύεται ότι μειώνεται η πιθανότητα ανάλογων αλλεργιών στο μωρό όταν γεννηθεί.
Ø Τα φρέσκα λαχανικά /σαλάτες πρέπει να σαπουνίζονται διεξοδικά.


Η υγιεινή δίαιτα περιλαμβάνει:

· Άμυλο (ψωμί, δημητριακά, πατάτες, κορν φλεικς, ζυμαρικά, ρύζι).
Είναι το κύριο μέρος της διατροφής, πλούσιο σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, βιταμίνες Β. Οι τροφές τύπου κορν φλέικς, ολ μπραν είναι πλούσιες σε σίδηρο και φυλλικό οξύ και μειώνουν τις στομαχικές ενοχλήσεις.
· Γάλα και γαλακτοκομικά. Είναι πλούσια σε ασβέστιο και πρωτεΐνη και επιβάλλεται ένα με δύο γεμάτα ποτήρια φρέσκο γάλα την ημέρα. Προτιμάτε τα ημιαποβουτυρωμένα (έχουν ίδια ποσά ασβεστίου και πρωτεΐνης, χωρίς το περιττό λίπος). Όχι στο εβαπορέ (λίγες βιταμίνες).
Κρέας, ψάρι, αυγά, όσπρια. Πλούσια σε πρωτεΐνες. Ψήνετε καλά και αποφεύγετε τα πολλά λιπαρά.
Τροφές με λιπαρά και ζάχαρη. Τρώτε αραιά και σε μικρές ποσότητες.
Βιταμίνες όπως το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητες στην εγκυμοσύνη. Πλούσια σε φυλλικό οξύ είναι τα φασόλια, φακές, φρούτα, λαχανικά, χυμό πορτοκάλι.
Το φυλλικό οξύ μπορεί να προλάβει ανωμαλίες στο έμβρυο όπως ανεγκεφαλία, δισχιδή ράχη και ανωμαλίες στη διάπλαση του στόματος.
Γι’αυτό το λόγο θα σας συστήσουμε πρόσθετη λήψη σκευάσματος φυλλικού οξέος για τις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης.

Θεωρείται φυσιολογικό να αυξηθεί το βάρος σας κατά 10-12 κιλά στην εγκυμοσύνη.


Για πρακτικούς λόγους χωρίζουμε την εγκυμοσύνη σε τρεις περιόδους

Η πρώτη, μεταξύ 0-12 εβδομάδες (πρώτοι δυόμισι μήνες). Πρέπει να πάρετε
1-2 κιλά.
Τη δεύτερη μεταξύ 12-28 εβδομάδες (οι επόμενοι 4 μήνες), πρέπει να πάρετε 300-400 γραμμάρια την εβδομάδα, άρα το πολύ 6,5 κιλά.
Την τρίτη, μεταξύ 28-40 εβδομάδες (τελευταίοι δυόμισι μήνες), παίρνετε 1-3 κιλά το μήνα.
Δεν πρέπει να υπερβείτε τα 12 κιλά γιατί αυξάνονται έτσι οι επιπλοκές της εγκυμοσύνης (διαβήτης κύησης, προβλήματα στην ανάπτυξη του εμβρύου, υπέρβαρα μωρά με δυσκολίες στον τοκετό). Επιπλέον μπορεί να δυσκολευτείτε αρκετά να χάσετε στο μέλλον αυτά τα περιττά κιλά.

Πού πάνε αυτά τα κιλά ;
Το τελειόμηνο μωρό ζυγίζει περίπου 3,3 κιλά.
Η μήτρα μεγαλώνει κατά 900 gr.
Ο πλακούντας ζυγίζει 600 gr.
Το αμνιακό υγρό ζυγίζει 800 gr.
Το στήθος μεγαλώνει κατά 400 gr.
Το αίμα στην κυκλοφορία αυξάνεται κατά 1,25 κιλό.
Κατακράτηση ύδατος στους ιστούς κατά 2 κιλά.
Αύξηση υποδόριου λίπους κατά 1,7 κιλό.


Το βάρος του εμβρύου είναι το αγαπημένο θέμα συζήτησης στην εγκυμοσύνη. Όλοι θέλουν να ξέρουν πόσο ζυγίζει το μωρό, γίνονται συγκρίσεις με προηγούμενες εγκυμοσύνες ή με άλλες γυναίκες και όλοι ανησυχούν αν τυχόν το μωρό δεν ‘παίρνει πολύ βάρος’ και φορτώνουν τη μητέρα με άγχος και τύψεις. Καλό είναι λοιπόν να ξεκαθαρίσουμε ότι ο υπολογισμός του βάρους στα υπερηχογραφήματα ελάχιστη αξία έχει. Σημασία έχει οι επιμέρους μετρήσεις (κεφαλή, περίμετρος κοιλίας, μηριαίο οστό) να είναι φυσιολογικές και ακόμα σημαντικότερο να υπάρχει φυσιολογικός ρυθμός αύξησης αυτών σε διαδοχικά υπερηχογραφήματα. Επιπλέον το φυσιολογικό εύρος του βάρους είναι μεγάλο, έτσι ο μέσος όρος του βάρους γέννησης στο τέλος των 9 μηνών είναι 3,28 κιλά αλλά κάλλιστα μπορεί σε υγιή μωρά να κυμαίνεται από τα 2,9 ως τα 3,9 κιλά. Ενδεικτικά λοιπόν ο μέσος όρος βάρους είναι:

Στις 28 εβδομάδες 1,15 κιλά (όταν ‘μπούμε στον 7ο’).
Στις 32 εβδομάδες 1,81 κιλά (όταν ‘μπούμε στον 8ο’).
Στις 34 εβδομάδες 2,22 κιλά.
Στις 36 εβδομάδες 2,65 κιλά (όταν ‘μπούμε στον 9ο’).
Στις 38 εβδομάδες 3 κιλά.
Στις 40 εβδομάδες 3,28 κιλά (συμπλήρωση 9 μηνών).


ΝΑΥΤΙΑ ΚΑΙ ΕΜΕΤΟΙ ΣΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ

Είναι ένα από τα συνήθη συμπτώματα του πρώτου τρίμηνου και οφείλεται στην απότομη αύξηση των ορμονών της εγκυμοσύνης. Συνήθως αλλά όχι απαραίτητα παρατηρείται το πρωί. Κάποιες τυχερές γυναίκες μπορεί να μην έχουν καθόλου ναυτία. Μετά τις 12 εβδομάδες σταδιακά υποχωρεί.
Απλές οδηγίες που μπορεί να βοηθήσουν:

Μικρά, συχνά γεύματα.
Όταν η ναυτία είναι έντονη μην πιεστείτε να φάτε για το καλό του μωρού. Το μωρό θα ενοχληθεί μόνο όταν η μητέρα φτάσει σε κατάσταση μαρασμού από την ασιτία.
Προτεραιότητα είναι η λήψη υγρών και η αποφυγή αφυδάτωσης. Μικρές, συχνές γουλιές νερό λοιπόν.
Σηκωθείτε με αργές κινήσεις από το κρεβάτι το πρωί.
Αν η ναυτία συμβαίνει μόλις σηκώνεστε από το κρεβάτι, προτού σηκωθείτε φάτε κράκερ ή ξερό τοστ ή μπισκότο.
Τροφές με τζίντζερ (ειδικά μπισκότα, τσάι, ακόμα κι ένα ποτήρι τζιτζιμπύρα) ή χάπια μειώνουν το αίσθημα ναυτίας. Το ίδιο φαίνεται να ισχύει σε μικρότερο βαθμό για το χαμομήλι.
Το μεταλλικό νερό (απλό ή αφρίζον) επίσης βοηθά.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να συζητήσουμε το πρόβλημα καθώς πολλές άλλες παθήσεις προκαλούν ναυτία (γαστρίτιδα, ουρολοιμώξεις, παθήσεις ενδοκρινών αδένων) και τα παραπάνω ‘γιατροσόφια’ δε βοηθούν πάντα.

ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ

Η άσκηση ενδείκνυται στη φυσιολογική εγκυμοσύνη και μπορεί να ξεκινήσει νωρίς, από το πρώτο τρίμηνο, κατόπιν συζήτησης.

Τα οφέλη είναι ποικίλα:
Ενδυναμώνει το μυϊκό σύστημα που υποβοηθά τον τοκετό (κοιλιακοί και μύες περινέου).
Βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος, ελαττώνει την πίεση και την καρδιακή συχνότητα.
Βελτιώνει τη στάση του σώματος.
Ενισχύει ψυχολογικά την έγκυο και προλαμβάνει την κατάθλιψη.
Προλαμβάνει την οστεοπόρωση.
Βοηθά στην ταχύτερη επαναφορά της φυσικής κατάστασης και του σωματικού βάρους μετά τον τοκετό.

ΑΠΛΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

Επιτρέπεται: Βάδιση, σταθερό ποδήλατο, κολύμβηση, ασκήσεις κοιλιακών.
Η άσκηση πρέπει να αρχίζει και να τελειώνει σταδιακά.
Η μέλλουσα μητέρα πρέπει να φορά ελαφρά ρούχα και ενισχυμένο στηθόδεσμο.
Η καρδιακή συχνότητα της μητέρας δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 140 σφύξεις το λεπτό- είναι εντάξει όσο μπορεί να συζητά κατά τη διάρκεια της άσκησης.
Σταματάμε αμέσως αν υπάρχει πόνος, αίσθηση ζάλης ή ταχυπαλμίας.
Επιβάλλεται η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων νερού.
Όχι σε ασκήσεις με γρήγορες αλλαγές κατεύθυνσης, άλματα ή βαθιά καθίσματα.
Μετά το πρώτο τρίμηνο απαγορεύεται η άσκηση σε ύπτια θέση (ανάσκελα) γιατί υπάρχει κίνδυνος λιποθυμίας.


ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΩΡΟ ΜΑΣ
Ειδικά αν είναι το πρώτο σας μωρό, είναι φυσικό να μην ξέρετε ακριβώς τι θα χρειαστεί το μωρό σας και τι προβλήματα θα συναντήσετε (σίτιση, ύπνος, κωλικοί), θα ακούσετε δε πολλές αντικρουόμενες συμβουλές από συγγενείς και φίλους. Για να μην πελαγώσετε και αγχωθείτε χωρίς λόγο και να αποφύγετε άσκοπες αγορές, μπορείτε να συζητήσετε στο ιατρείο μας ή κατ’ιδίαν με την Παιδίατρο μας, την Κυρία Μιχαηλίδου. Η Αμαλία Μιχαηλίδου είναι Επιμελήτρια Νεογνολόγος στο Ιασώ και θα μπορέσει με λίγες απλές οδηγίες να σας καθοδηγήσει και να σας καθησυχάσει.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΗΛΑΣΜΟ

Από νωρίς, μετά τις 28-30 εβδομάδες κύησης, θα αρχίσουμε να προετοιμάζουμε τους μαστούς για το θηλασμό. Η προετοιμασία περιλαμβάνει ήπιες έλξεις στη θηλή προκειμένου σταδιακά να επιμηκυνθεί και να γίνει πιο ανθεκτική και υπεραιμική. Ταυτόχρονα πλύσιμο με οινόπνευμα συμβάλλει στο να σκληρύνει, ώστε να μην τραυματιστεί εύκολα στην έναρξη του θηλασμού.
Θα κάνουμε κάθε προσπάθεια να πετύχουμε πλήρη σίτιση με μητρικό γάλα, χωρίς συμπλήρωμα. Το μητρικό γάλα είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά αλλά και πολύτιμες πρωτεΐνες και αντισώματα.

Η τοποθέτηση του μωρού στο στήθος γίνεται άμεσα, την ίδια ημέρα της γέννησης. Το γάλα δεν πρόκειται να έρθει για δύο τουλάχιστον ημέρες, πρέπει όμως έγκαιρα να δοθεί το θηλαστικό ερέθισμα που θα ενεργοποιήσει το αντανακλαστικό της γαλακτοφορίας.

Τις πρώτες ημέρες η μαία μας αλλά και το μαιευτικό προσωπικό στο Ιασώ θα σας καθοδηγούν και θα σας δείξουν τη σωστή τοποθέτηση του μωρού στο στήθος. Θα παρακολουθούμε τη σταδιακή διόγκωση του στήθους, ημέρα με την ημέρα. Στόχος είναι ο εύκολος, αποκλειστικός θηλασμός, χωρίς να τραυματιστούν οι θηλές αλλά και να μη βαρύνει υπερβολικά το στήθος (να μην ‘πετρώσει’).

Επί της ουσίας, βήμα-βήμα θα είμαστε κοντά σας και σ’αυτή την τελευταία δοκιμασία. Ο θηλασμός συχνά αγχώνει την ήδη πελαγωμένη μητέρα, με συνεχή καθοδήγηση και συμβουλές όμως θα τα καταφέρουμε. Μεταξύ μας, τα απολύτως απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και αντισώματα υπάρχουν ήδη από το πρώτο γάλα (πύαρ). Ακόμα λοιπόν κι αν δε καταφέρουμε να θηλάσουμε για μεγάλο χρονικό διάστημα, το μωρό έχει από νωρίς ωφεληθεί. Το τελευταίο πράγμα που θέλουμε είναι μία μητέρα φορτωμένη με τύψεις!

…Πάνω απ’όλα ψυχραιμία!
Μην ακούτε συμβουλές και ιστορίες τρόμου από συγγενείς και φίλους γιατί είναι όλες, αν όχι λανθασμένες, σίγουρα υπερβολικές. Θα είμαστε συνεχώς δίπλα σας για κάθε απορία και πρόβλημα. Χωρίς άγχος λοιπόν, απολαύστε την εγκυμοσύνη σας.



ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ


Είναι ένα σημαντικό υπερηχογράφημα που λαμβάνει χώρα μεταξύ 11 και 13+6 εβδομάδων κύησης. Ελέγχουμε σημαντικά στοιχεία της ανατομίας του εμβρύου και αποκλείουμε έτσι έγκαιρα μεγάλο εύρος ανατομικών ανωμαλιών, πέραν του συνδρόμου Down και άλλων χρωμοσωμικών ανωμαλιών.

Κύριος πάντως στόχος είναι ο έλεγχος της αυχενικής διαφάνειας και ο έμμεσος πλην σαφής αποκλεισμός του συνδρόμου Down (τρισωμία 21) και η αποφυγή της αμνιοπαρακέντησης με τους κινδύνους αυτής.

Αυχενική διαφάνεια είναι μία μικρή ποσότητα υγρού που φυσιολογικά μαζεύεται σε όλα τα έμβρυα, πίσω από το δέρμα του αυχένα. Σε μωρά με σύνδρομο Down το υγρό αυτό είναι αυξημένο στην φάση αυτή της εγκυμοσύνης. Δεν είναι όμως σε όλα τα μωρά με Down αυξημένο, ενώ συχνά είναι αυξημένο και σε υγιή μωρά.

Πριν από μία δεκαετία περίπου σε Αγγλία και Αμερική, σε μεγάλες μελέτες με δεκάδες χιλιάδες γυναίκες όλων των ηλικιών, μετρήθηκε η αυχενική διαφάνεια, ελήφθησαν υπόψη η ηλικία της γυναίκας και η ακριβής ηλικία της κύησης και εκτιμήθηκε η συχνότητα των μωρών που τελικά γεννήθηκαν με σύνδρομο Down. Κατασκευάστηκε βάσει όλων αυτών ένα έγκυρο μαθηματικό μοντέλο, μία εξίσωση που έχουμε πλέον στον υπολογιστή μας.

Η αυχενική πρέπει να μετρηθεί σε αυτήν ακριβώς τη φάση της κύησης, αργότερα συνήθως ελαττώνεται, ακόμα και σε πάσχοντα μωρά και χάνει τη διαγνωστική της αξία.

Θα μετρήσουμε λοιπόν το εύρος της αυχενικής διαφάνειας με μεγάλη ακρίβεια και στη συνέχεια θα βάλουμε στον υπολογιστή την τιμή αυτή καθώς και την ηλικία σας και την ηλικία της κύησης βάσει τελευταίας περιόδου. Ο υπολογιστής θα μας δώσει το γνωστό αρχικό μας κίνδυνο για σύνδρομο Down λόγω ηλικίας και το νέο τροποποιημένο κίνδυνο, καλύτερο ή χειρότερο αναλόγως αν η αυχενική ήταν μικρή (άρα καθησυχαστική) ή μεγάλη.

Στη συνέχεια, αμέσως μετά το υπέρηχο, θα κάνουμε μία εξέταση αίματος και θα μετρήσουμε τις τιμές δύο ορμονών, της β-χοριακής γοναδοτροπίνης και του PAPP-A (συντομογραφία του Pregnancy Associated Plasma Protein type A). Οι τιμές αυτές διαφέρουν σε πολλά μωρά με σύνδρομο Down. O κίνδυνος θα υπολογιστεί εκ νέου όταν βγει το αποτέλεσμα λίγες ημέρες μετά, είναι μάλιστα εντελώς ανεξάρτητο τεστ από την αυχενική, όμως συνδυάζονται όπως οι παράμετροι μίας εξίσωσης και δίνουν έναν τελικό κίνδυνο.

Αυτόν τον τελικό κίνδυνο θα κρίνουμε και θα αποφασίσουμε αν μας ικανοποιεί, ώστε να αποφύγουμε την αμνιοπαρακέντηση. Αυτή θα μας πει με βεβαιότητα αν το μωρό πάσχει, έχει όμως έναν κίνδυνο να προκαλέσει αποβολή της τάξης του 3 στα 1000 (ή 1 στα 350).

Παραδοσιακά, τις προηγούμενες δεκαετίες προσφέραμε αμνιοπαρακέντηση σε όλες τις γυναίκες άνω των 35 και καθησυχάζαμε τις νεώτερες σε ηλικία. Αυτό τελικά είχε σαν αποτέλεσμα τα περισσότερα μωρά με σύνδρομο Down να γεννιούνται πλέον από νέες, ανύποπτες μητέρες. Η διάκριση σε άνω και κάτω των 35 δεν σημαίνει ότι μετά τα 35 ο κίνδυνος αυξάνεται απότομα, κάτι τέτοιο δεν ισχύει ιατρικά. Ό λόγος αυτού του διαχωρισμού ήταν ότι στα 35 ο κίνδυνος για Down είναι 1 στα 350, όσος και ο κίνδυνος αποβολής από αμνιοπαρακέντηση, επομένως οι άνω των 35 μητέρες αξίζει να ‘ρισκάρουν’ μία αμνιοπαρακέντηση αφού ο κίνδυνος της επέμβασης θα είναι μικρότερος του κινδύνου να πάσχει το μωρό.

Ο προληπτικός έλεγχος (screening test) με την αυχενική διαφάνεια και τον ορμονικό προσδιορισμό ήρθε να δώσει μία μη επεμβατική εναλλακτική και ταυτόχρονα κατήργησε το τεχνητό όριο των 35.
Το screening αυτό είναι εξίσου ευαίσθητο σε όλες τις ηλικίες, άρα δεν πρέπει να προσφέρεται μόνο στις νέες γυναίκες και να το στερούνται οι μεγαλύτερες. Η ευαισθησία του είναι μεγάλη καθώς μεγάλες διεθνείς μελέτες αποδεικνύουν ότι αν το εφαρμόσουμε σωστά και κάνουμε αμνιοπαρακέντηση μόνο όταν ο τελικός κίνδυνος είναι 1 στα 350 ή μεγαλύτερος, θα ανιχνεύσουμε το 90% περίπου των μωρών με σύνδρομο Down και θα αποφύγουμε έτσι πολλές περιττές αμνιοπαρακεντήσεις.

Το σημαντικό βέβαια είναι να μετρηθεί σωστά η αυχενική διαφάνεια. Αυτό δεν είναι αυτονόητο, το εύρος της είναι συνήθως 1 με 2 χιλιοστά και ένα λάθος δεκάτων του χιλιοστού αλλάζει δραματικά τον τελικό κίνδυνο. Η σωστή μέτρηση θέλει το μωρό σε τέλεια θέση προφίλ και να μην ακουμπά ο σβέρκος του στον πλακούντα. Αυτό εξαρτάται από την τύχη και τα κέφια του μωρού μας και η εξέταση μπορεί να διαρκέσει από 10 λεπτά ως και μία ώρα. Ο υπερηχογραφιστής οφείλει να έχει εμπειρία πολλών εκατοντάδων τέτοιων υπερήχων, να έχει πιστοποιηθεί η ικανότητα του από το Fetal Medicine Foundation, το διεθνή οργανισμό που, με έδρα το Λονδίνο, έχει ευθύνη για τη σωστή εκπαίδευση και διάδοση της τεχνικής. Επιπλέον βέβαια πρέπει να έχει υπομονή και επιμονή να περιμένει το μωρό να πάρει την κατάλληλη θέση.

Το δύσκολο μερικές φορές είναι το κάθε ζευγάρι να αποφασίσει ποιος κίνδυνος θεωρείται αποδεκτός και ποιος ανησυχητικός. Όπως είπαμε, το τεστ επισήμως θεωρείται παθολογικό όταν ο κίνδυνος είναι χειρότερος του 1 στα 350, κατ’ άλλους στο 1 στα 300. Υπάρχουν ζευγάρια όμως που δε δέχονται ούτε ένα στο εκατομμύριο την πιθανότητα τέτοιας διάγνωσης και άλλα πάλι που το ίδιο σθεναρά τρέμουν την ιδέα μιας αποβολής ενός μωρού υγιούς ή και πάσχοντος ακόμα. Εδώ είναι που θα συζητήσουμε και θα συμφωνήσουμε αφού εξηγήσουμε όλα τα δεδομένα ξανά και ξανά –δεν είμαστε μαθηματικοί και όλα αυτά τα δεδομένα συχνά κάνουν γιατρούς και ασθενείς να ξύνουν το κεφάλι τους.

Επί της ουσίας, χαρείτε το υπέρηχο, το μωρό είναι σχηματισμένο, γεμίζει την οθόνη, και είναι απόλαυση να το παρακολουθήσετε. Ακόμα και αν το αποτέλεσμα είναι οριακό και αρχίσουμε να κουβεντιάζουμε με μαθηματικούς όρους, μην πελαγώνετε. Να θυμάστε πως ό,τι και να αποφασίσουμε, η στατιστική είναι με το μέρος μας, είναι στατιστικά απίθανο να πάσχει το μωρό μας και επίσης απίθανο η αμνιοπαρακέντηση να προκαλέσει επιπλοκές.

Προβληματισμένο έμβρυο

Τρισδιάστατη εικόνα εμβρύου από την προσωπική συλλογή μου

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ

· Η συχνότητα της οστεοπόρωσης στο γυναικείο πληθυσμό είναι 15% στην ηλικία των 50, 30% στα 70 και 40% στα 80 έτη.

· Μία στις τρεις γυναίκες άνω των 65 πέφτουν κάτω τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Μία στις δέκα πτώσεις οδηγεί σε κάταγμα.

· Συνολικά, 1 στις 2 περίπου γυναίκες θα πάθει κάταγμα μετά τα 65.

· Για κατάγματα ισχίου μόνο δαπανήθηκαν στην Ελλάδα 46 εκατ. ευρώ το 2002.

· Αν πάθει κάταγμα ισχίου, μία γυναίκα έχει πιθανότητα 30% να πεθάνει στις επόμενες εβδομάδες (λόγω ακινησίας και θρομβοεμβολής, επιπλοκών του χειρουργείου και γενικότερων συνοδών με την ηλικία προβλημάτων). Αν επιζήσει, έχει 50% πιθανότητα να έχει εφεξής μόνιμα κινητικά προβλήματα.

· Ο κίνδυνος αθροιστικά να πεθάνει μία γυναίκα από οστεοπόρωση είναι σαφώς μεγαλύτερος από τον καρκίνο μαστού.

· Προδιαθεσικοί παράγοντες αυξημένου κινδύνου για οστεοπόρωση είναι: λευκή φυλή, ψηλή και αδύνατη γυναίκα, πρώιμη εμμηνόπαυση, οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης, υπερθυρεοειδισμός, κάπνισμα, λήψη αλκοόλ, καφεΐνης, κορτιζόνης, μειωμένη πρόσληψη γαλακτοκομικών.

· Η πρόληψη με έγκαιρη μέτρηση οστικής μάζας στην εμμηνόπαυση και έναρξη θεραπείας με ορμόνες υποκατάστασης ή άλλα φάρμακα μειώνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης και καταγμάτων έως και κατά 50%.

ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ (IVF)

ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ (IVF)


Το φυλλάδιο αυτό φιλοδοξεί να απαντήσει στις πολλές αναμενόμενες ερωτήσεις πάνω στη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης, την αγωγή, την παρακολούθηση, τις πιθανές επιπλοκές, τα ποσοστά επιτυχίας, τέλος πάντων θα τα καλύψουμε σχεδόν όλα.
Θα τα συζητήσουμε και κατ’ιδίαν στις συναντήσεις μας, είναι σημαντικό να βαδίζετε ενήμεροι και να μην πελαγώνετε με εύλογες απορίες.

Ας αρχίσουμε με μερικά απλά δεδομένα:
• Στην Ευρώπη μόνο συμβαίνουν 200000 κύκλοι IVF κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα είναι πάνω
από 12000 κύκλοι, με αριθμό γεννήσεων σχεδόν 5000 παιδιών ετησίως.
• Με σωστή παρακολούθηση η διαδικασία καθίσταται απολύτως ακίνδυνη.
• Τα μωρά που γεννιούνται μετά από εξωσωματική είναι υγιέστατα.
• Δεν σχετίζεται με μελλοντικά προβλήματα υγείας της μητέρας ή καρκινογένεση.

Πότε πρέπει ένα ζευγάρι να κάνει εξωσωματική;
Κατ’ αρχήν να τονίσουμε ότι η εξωσωματική γονιμοποίηση έχει αυστηρές ενδείξεις και πρέπει να αποτελεί την ύστατη λύση στη διαδικασία της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Ενδείξεις εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι:
Ανεξήγητη υπογονιμότητα, όπου δηλαδή όλες οι εξετάσεις είναι φυσιολογικές και δε βρίσκουμε κάποιο εμφανές αίτιο και το ζευγάρι προσπαθεί ήδη επί ενάμιση χρόνο. Συχνά ενδείκνυται να προηγούνται απλούστερες θεραπείες, όπως η σπερματέγχυση για τουλάχιστον μερικούς κύκλους. Πάντως τυχόν μεγάλη ηλικία της γυναίκας και μεγάλη διάρκεια προσπάθειας (πάνω από 2 χρόνια) είναι επιβαρυντικοί και ελαχιστοποιούν την πιθανότητα επιτυχίας κάθε απλούστερης θεραπείας.

Απόφραξη σαλπίγγων, όταν δηλαδή οι σάλπιγγες έχουν υποστεί ζημιά από προηγούμενη σαλπιγγίτιδα. Δεν μπορούν πλέον να δεχθούν το ωάριο από την ωοθήκη και να συμβάλλουν στη γονιμοποίηση και στη μεταφορά του εμβρύου πίσω στη μήτρα για εμφύτευση. Υπάρχει τότε κίνδυνος όχι μόνο να αποτύχει η σύλληψη αλλά και να παγιδευτεί το έμβρυο στην σάλπιγγα (εξωμήτριος).

Ενδομητρίωση. Είναι μία συνήθης καλοήθης κατάσταση όπου κύτταρα του ενδομητρίου αναπτύσσονται εκτός της μήτρας και προκαλούν εστίες τοπικής φλεγμονής, με αποτέλεσμα έντονο πόνο στην περίοδο και κατά την επαφή. Ο οργανισμός κινητοποιεί αντισώματα και χημικές ουσίες για να πολεμήσει τη φλεγμονή, αυτά όμως βλάπτουν και δημιουργούν εχθρικό περιβάλλον για ωάρια, σπερματοζωάρια και έμβρυα. Η θεραπεία είναι η καταστροφή των εστιών με διαθερμία στο χειρουργείο (λαπαροσκόπηση), και, αν περαιτέρω αναμονή δεν οδηγήσει σε σύλληψη, σε εξωσωματική.


Κακές παράμετροι σπέρματος. Ο ‘ανδρικός παράγοντας’ ευθύνεται αποκλειστικά στο 30% των υπογόνιμων ζευγαριών και συμμετέχει σαν μέρος του προβλήματος και σε ένα επιπλέον 20%. Αν σκεφτεί κανείς ότι περίπου 1 στα 7 ζευγάρια είναι υπογόνιμα, αντιλαμβάνεται την έκταση του προβλήματος.


Ποιες είναι οι πιθανότητες επιτυχίας;
Αυτή είναι και η σειρά, από το καλύτερο προς το χειρότερο, όσον αφορά τις πιθανότητες επιτυχίας. Πιο εύκολα θα πετύχει δηλαδή αν δεν έχει βρεθεί κάποιο αίτιο (όσο και αν αυτό αγχώνει το ζευγάρι που αναρωτιέται τι φταίει) και σαφώς πιο δύσκολα όταν το σπέρμα παρουσιάζει σημαντικό πρόβλημα.
Όταν μιλάμε για πιθανότητες επιτυχίας, παίζουν ρόλο όλες οι λεπτομέρειες του ιστορικού. Το μεγαλύτερο ρόλο παίζει η ηλικία της γυναίκας. Η πιθανότητα επιτυχίας ενός κύκλου κατά μέσο όρο είναι περίπου 30%. Για μια γυναίκα άνω των 40 είναι 15 %, ενώ για μια γυναίκα 25-30 ετών με ανεξήγητη υπογονιμότητα φτάνει το 40-45%. Εφόσον προκύψει θετικό τεστ εγκυμοσύνης μετά από εξωσωματική, υπάρχει πιθανότητα 20% να είναι δίδυμα και 3% για τρίδυμα. Αυτά ισχύουν αν τοποθετηθούν 3 έμβρυα μέσα στη μήτρα. Αν τοποθετηθούν 4 έμβρυα, έχουμε 30% δίδυμα και 6% τρίδυμα. Μετά από IVF, o κίνδυνος εξωμητρίου είναι τουλάχιστον 5%, μέχρι και 20% όταν οι σάλπιγγες δεν είναι υγιείς.
Ο κίνδυνος αποβολής είναι λίγο αυξημένος και εδώ παίζει ρόλο η ηλικία της γυναίκας. Σε μια γυναίκα 30-35 ετών είναι 25% και σε γυναίκα άνω των 40 είναι μέχρι και 40%.

Πώς γίνεται η θεραπεία;
Στην εξωσωματική γονιμοποίηση αρχικά δίνουμε καθημερινά ενέσεις για να διεγείρουμε τις ωοθήκες να παράγουν πολλά ωάρια. Καθώς αυτά ωριμάζουν στις ωοθήκες, παρακολουθούμε την πρόοδο με τακτικά κολπικά υπερηχογραφήματα. Θέλουμε αρκετά ωάρια ώστε να έχουμε δυνατότητα επιλογής των καλύτερων ποιοτικά, δεν πρέπει όμως να υπέρ-διεγείρουμε τις ωοθήκες με μεγάλες δόσεις ενέσεων.
Όταν όλα τα ωάρια είναι ώριμα, την κατάλληλη στιγμή του κύκλου, κάνουμε τη λήψη των ωάριων. Η ωοληψία γίνεται, κατόπιν σύντομης και ήπιας γενικής αναισθησίας, με μια λεπτή βελόνα που εισέρχεται στις ωοθήκες μέσω του κόλπου και αναρροφά τα ωάρια. Η διαδικασία ελέγχεται άμεσα με ταυτόχρονο κολπικό υπερηχογράφημα. Μόλις συλλεγούν τα ωάρια μεταφέρονται στο εργαστήριο όπου σε ιδανικές συνθήκες τοποθετούνται μαζί με το δείγμα σπέρματος του συζύγου. Την επόμενη ημέρα ο εμβρυολόγος κοιτά στο μικροσκόπιο πόσα ωάρια γονιμοποιήθηκαν και πόσα έμβρυα έχουμε και εκτιμά την ποιότητα τους. Τα έμβρυα ωριμάζουν για επιπλέον 1-2 ημέρες στο εργαστήριο και στη συνέχεια τα καλύτερα ποιοτικά έμβρυα τοποθετούνται με ένα λεπτό ανώδυνο καθετήρα μέσα στη μήτρα, όπου και αφήνονται να εμφυτευτούν και να μεγαλώσουν. Όσα έμβρυα περισσεύουν καταψύχονται και διατηρούνται για να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον. Μετά από 2 εβδομάδες περίπου γίνεται τεστ εγκυμοσύνης.


Ποιο το όφελος από όλη αυτή την ταλαιπωρία;
Το όφελος είναι πολλαπλό. Πετυχαίνουμε καλή διέγερση των ωοθηκών, παίρνουμε πολλά ωάρια και έτσι έχουμε αρκετά έμβρυα και μπορούμε να επιλέξουμε τα καλύτερα. Επίσης το ήδη ‘φιλτραρισμένο’ και βελτιωμένο σπέρμα ενθαρρύνεται να γονιμοποιήσει τα ωάρια στις ιδανικές και ελεγχόμενες συνθήκες του εργαστηρίου.

Επιπλέον αν οι σάλπιγγες έχουν πρόβλημα, η IVF λύνει το πρόβλημα αφού συλλέγουμε τα ωάρια από τις ωοθήκες και τοποθετούμε τα έμβρυα κατ’ευθείαν
στη μήτρα. Τα έμβρυα πάλι έχουν τη δυνατότητα να ωριμάσουν για δύο ημέρες
στις άριστες συνθήκες του εργαστηρίου, μακριά από τυχόν βλαπτικούς παράγοντες στη σάλπιγγα ή τη μήτρα (λόγω ενδομητρίωσης, σαλπιγγίτιδας, ή απλά μεγάλης ηλικίας της γυναίκας).
Τέλος, τα κατεψυγμένα έμβρυα αποτελούν μία επιπλέον ευκαιρία, εξίσου καλή με τα ‘φρέσκα’ έμβρυα, από τη στιγμή που επιζούν της διαδικασίας απόψυξης
(και επιζούν σε ποσοστό 70% περίπου).


Τι είναι η μικρογονιμοποίηση (ICSI);
Όταν το σπέρμα παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα, υπάρχει ο φόβος όταν τοποθετήσουμε μαζί σπέρμα και ωάρια, ότι δε θα καταφέρει να διεισδύσει στο ωάριο και να το γονιμοποιήσει και έτσι την επόμενη ημέρα να είναι πλέον αργά. Σε αυτές τις περιπτώσεις επεμβαίνουμε και μόλις πάρουμε τα ωάρια, διαλέγουμε υγιή σπερματοζωάρια, και κάτω από το μικροσκόπιο, με μια ειδική βελόνα τρυπάμε το τοίχωμα του ωάριου και εισάγουμε το σπερματοζωάριο. Έτσι έχουμε εγγυημένη διείσδυση και γονιμοποίηση και απλά περιμένουμε να δούμε την εξέλιξη και ποιότητα των εμβρύων.
Η μικρογονιμοποίηση είναι λάθος να είναι διαδικασία ρουτίνας. Επιβάλλεται μόνο όταν το σπέρμα μας ανησυχεί ιδιαίτερα. Για τη γυναίκα η διαδικασία είναι η ίδια, μόνο το εργαστηριακό μέρος διαφέρει. Η τεχνογνωσία όμως είναι ακριβότερη και το κόστος αυξάνεται κατά 1000 ευρώ περίπου. Επιπλέον υπάρχει η θεωρητική ανησυχία ότι το σπερματοζωάριο ήταν αυτό που διαλέξαμε εμείς, δεν επικράτησε των άλλων εκατομμυρίων στη ‘φυσική επιλογή’ της γονιμοποίησης. Πάντως όλες οι κυήσεις και τα παιδιά που γεννήθηκαν με ICSI ήταν φυσιολογικές, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα.
Το ICSI εφαρμόζεται από το 1982. Δε γνωρίζουμε μόνο αν τα άρρενα παιδιά θα έχουν τα ίδια πρόβλημα γονιμότητας, κάτι που θα απαντηθεί σύντομα.

Ποιοι οι κίνδυνοι και οι πιθανές επιπλοκές;
Τα προβλήματα αρχίζουν όταν το ζευγάρι και ο γιατρός θέλουν ‘πάση θυσία’ να πετύχουν θετικό τεστ κύησης. Μεγάλες δόσεις ενέσεων χωρίς σωστή παρακολούθηση μπορεί να οδηγήσει σε υπερδιέγερση, με πολλά ωάρια, διόγκωση των ωοθηκών και ένα ύπουλο κλινικό σύνδρομο που φτάνει να απειλήσει μέχρι και τη ζωή της γυναίκας.
Με την ίδια λογική, η αλόγιστη τοποθέτηση πολλών (πάνω από τρία) εμβρύων οδηγεί σε αυξημένες πολύδυμες κυήσεις και ας μη ξεχνάμε ότι τα τρίδυμα είναι εξαιρετικά επικίνδυνη εγκυμοσύνη για προωρότητα, κακή ανάπτυξη, εγκεφαλικές διαταραχές. Αρκεί να λεχθεί ότι στη Μεγάλη Βρετανία αυτή τη στιγμή, η εμβρυομεταφορά άνω των 3 εμβρύων είναι παράνομη και το τίμημα βέβαια είναι ότι τα ποσοστά ‘επιτυχίας’ τους είναι λίγο χειρότερα από αυτά της Ελλάδας. Από την άλλη πλευρά, σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας με μέτριας ποιότητας έμβρυα, η μεταφορά 3 μόνο εμβρύων οδηγεί σε χαμηλά ποσοστά επιτυχίας, το πολύ 20-25%. Η μέση οδός είναι και η σωστή, δηλαδή εξατομικευμένη αντιμετώπιση, αντικειμενική εκτίμηση και από κοινού απόφαση, έχοντας ζυγίσει τα υπέρ και κατά.


Ποιο το κόστος ενός κύκλου εξωσωματικής;
Πολύ αδρά, το συνολικό κόστος ενός κύκλου (αμοιβή εργαστηρίου και ιατρού, υπερηχογραφήματα, εξετάσεις αίματος, έξοδα χειρουργείου και Αναισθησιολόγου, αναλώσιμα εργαστηρίου) είναι 2200 ευρώ. Αν χρειάζεται μικρογονιμοποίηση, το κόστος φτάνει τα 2800 ευρώ. Προσδοκούμε βέβαια και στη δυνατότητα κατάψυξης περισσευούμενων εμβρύων, αποκτώντας έτσι μία πρόσθετη ευκαιρία, χωρίς το ίδιο έντονο σωματικό, ψυχολογικό ή οικονομικό κόστος. (Η κατάψυξη και η επί ένα έτος συντήρηση των εμβρύων κοστίζει 300 ευρώ). Το οικονομικό μέρος το ρυθμίζετε απ’ευθείας με το λογιστήριο του Κέντρου Αναπαραγωγής.


Τι ακριβώς θα συμβεί όταν αποφασίσουμε να προχωρήσουμε;
Σε μια τελική επίσκεψη θα ανακεφαλαιώσουμε το ιστορικό, θα ζητηθούν κάποιες πρόσθετες εξετάσεις αίματος και θα σας εξηγήσω το ακριβές θεραπευτικό σχήμα που ανταποκρίνεται στις ανάγκες και το ιστορικό σας. Το σχήμα θεραπείας που θα χρησιμοποιήσουμε βασίζεται σε καλά δοκιμασμένα φάρμακα με τεκμηριωμένα
αποτελέσματα σε χιλιάδες γυναίκες σε διεθνή κέντρα αναφοράς. Θα σας δώσω ένα πολυσέλιδο εξατομικευμένο φυλλάδιο όπου θα περιγράφω βήμα προς βήμα όλη τη διαδικασία.
Μεγάλο ρόλο στη σωστή προετοιμασία για το καλύτερο αποτέλεσμα θα παίξει η συνεχής επαφή μας με συχνά ραντεβού και 24ωρη τηλεφωνική επικοινωνία. Θα κάνουμε μαζί όλα τα υπερηχογραφήματα, θα συζητάμε την πρόοδο και θα αλλάζουμε φάρμακα και δόσεις, αν το απαιτούν οι εξελίξεις. Δε θα αρκεστούμε σε ένα σχήμα ρουτίνας αλλά θα το εξατομικεύουμε στα μέτρα σας με το δεδομένο ιστορικό και πάντα στη δεδομένη χρονική στιγμή.
Εν ολίγοις θα βαρεθείτε να με βλέπετε για τις επόμενες εβδομάδες. Θα νιώθετε έτσι καλύτερα που συνέχεια θα βλέπετε τον ίδιο γιατρό που εμπιστεύεστε, που σας γνωρίζει και που θα έχει την πλήρη εικόνα αλλά και την πλήρη ευθύνη, και που δε θα αφήσει διακοπές και σαββατοκύριακα να απειλήσουν την αγωγή σας. Είναι αποδεδειγμένο ότι τα καλύτερα διεθνώς αποτελέσματα στην εξωσωματική επιτυγχάνονται από την ‘ομάδα των τριών’, το στενό δηλαδή δέσιμο του ζευγαριού με το γιατρό τους, μακριά από πολύβουα κέντρα με πλήθος γιατρών και τον κίνδυνο της ανωνυμίας.
Τέλος, ας περιαυτολογήσω σύντομα γιατί δικαιούστε να είστε βέβαιοι ότι τεκμηριωμένα αξίζω την εμπιστοσύνη σας σ’αυτό τον κακοτράχαλο δρόμο. Μετά την πλήρη ειδίκευση μου στη Μαιευτική-Γυναικολογία στο Λονδίνο, εργάστηκα σε θέση αναπληρωτή διευθυντή στη Μονάδα Γονιμότητας και Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του Homerton University Hospital στο Λονδίνο επί δυο χρόνια. Η εμπειρία μου σε χιλιάδες κύκλους θεραπείας ήταν ακριβώς προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε ζευγαριού που ‘χρεωνόμουν’. Τα προσωπικά ποσοστά επιτυχίας μου ήταν συνεχώς ελεγχόμενα από την αρμόδια υπηρεσία του βρετανικού κράτους (Human Fertilization and Embryology Authority) και ανώτερα του εθνικού μέσου όρου. Στην Ελλάδα τα τελευταία τέσσερα χρόνια το ποσοστό αυτό είναι στο 37% με την ευτυχή – συμπτωματική πάντως- συγκυρία να έχουμε με όλα τα ζευγάρια πετύχει σύλληψη το πολύ μετά από δύο κύκλους διέγερσης.




Καλά όλα αυτά, όλοι όμως μας λένε ότι μας περιμένει μία φρικτή εμπειρία.
Κακά τα ψέματα, η διαδικασία περιλαμβάνει φάρμακα, ενέσεις, υπερήχους, κυνηγητό με ασφαλιστικά ταμεία, μία χειρουργική επέμβαση και στατιστικά είναι πιθανό ότι δε θα πετύχει.
Είναι επίσης αλήθεια ότι η όλη εμπειρία είναι απαίσια όταν συνοδεύεται από ελλιπή ενημέρωση, ψεύτικες ελπίδες και δυσάρεστες εκπλήξεις, χωρίς ανάλογη στήριξη.
Προτεραιότητα μου είναι να ξέρετε όλα τα δεδομένα χωρίς ωραιοποιήσεις και αβάσιμες υποσχέσεις και να πάρετε μία ώριμη απόφαση να προχωρήσετε. Στην πορεία, θα είμαι κοντά σας με συνεχή καθοδήγηση και ενημέρωση και θα προχωρήσουμε με μία καλά τεκμηριωμένη αισιοδοξία. Η εξωσωματική δεν είναι
μία μηχανή που αλέθει ελπίδες και προσδοκίες, αλλά ένα κορυφαίο επίτευγμα επιστημονικής γνώσης και το θαύμα της δημιουργίας μιας νέας ζωής δεν επιτρέπεται να καταντάει μία φρικτή εμπειρία.


Αλέξανδρος Καλογερόπουλος

ΤΕΣΤ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΟΛΠΟΣΚΟΠΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΤΕΣΤ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΟΛΠΟΣΚΟΠΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

Πρόκειται για ένα θέμα πάντα επίκαιρο, που χωρίς τη σωστή ενημέρωση αγχώνει και πανικοβάλλει αδικαιολόγητα. Ακολουθούν τα ακριβή επιστημονικά δεδομένα σε γλώσσα όσο γίνεται κατανοητή. Απολογούμαι για τις πολλές λεπτομέρειες, τους αγγλικούς όρους και τα στατιστικά στοιχεία, είναι όμως όλα σημαντικά και θα συμβάλλουν στη σαφήνεια και την κατανόηση.



Το τεστ Παπανικολαου με απλά λόγια είναι η λήψη λίγων κυττάρων από την άκρη του τραχήλου, εκεί που συνήθως αναπτύσσεται καρκίνος. Στόχος του είναι να αναγνωρίσει αλλοιώσεις στα κύτταρα που είναι προκαρκινικές, προηγούνται δηλαδή του καρκίνου από λίγα ως πολλά χρόνια. Επομένως θετικό ή παθολογικό τεστ δε σημαίνει ότι υπάρχει καρκίνος αλλά ότι ίσως θα αναπτυχθεί στο μέλλον αν δε γίνει σωστή παρακολούθηση και τοπική θεραπεία.

Τα κύτταρα εξετάζονται στο μικροσκόπιο και το κυτταρολογικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι:

«Αρνητικό για κακοήθεια» δηλαδή απολύτως φυσιολογικό. Αναμένεται στο 85-90% των δειγμάτων.

«Στοιχεία φλεγμονής» που σημαίνει φυσιολογικό αλλά πιθανώς υπάρχει τραχηλίτιδα και ίσως ενδείκνυται λήψη καλλιέργειας. Αν πάντως η φλεγμονή επιμένει όταν το τεστ επαναληφθεί συνίσταται κολποσκόπηση.

«ASCUS» δηλαδή άτυπα κύτταρα ακαθόριστης σημασίας. Ακούγεται ασαφές και ύποπτο αλλά συνήθως δεν είναι. Απλά καλύπτει τις περιπτώσεις που τα κύτταρα δεν είναι σαφώς υγιή, ούτε όμως έχουν και τις σαφείς αλλοιώσεις που θεωρούνται προκαρκινικές. Ο κίνδυνος να συνυπάρχουν τελικά σοβαρές αλλοιώσεις είναι 5-17%, ενώ ο κίνδυνος να κρύβεται καρκίνος είναι 0.1-0.2%.
Από πολλούς συνίσταται κολποσκόπηση, αλλά έχει θέση και η παρακολούθηση με νέο τεστ Παπ σε 6 μήνες.

«Αλλοιώσεις HPV», δηλαδή του ιού κονδυλώματος.
Είναι μια συνήθης απάντηση που πανικοβάλλει αδικαιολόγητα. Ο ιός αυτός υπάρχει στο 30% των νέων γυναικών και σπάνια προκαλεί προκαρκινικές αλλοιώσεις και καρκίνο. Πολλά έγκυρα κέντρα στο εξωτερικό απλά συνιστούν τακτική επανάληψη του τεστ Παπ. Στη συνέχεια περιγράφεται αναλυτικά ο ρόλος αυτού του ιού.

«Ήπιες κυτταρικές αλλοιώσεις» ή LSIL κατά τους Αμερικάνους . Αν επαναληφθεί το τεστ σε 6 μήνες στο 60% των περιπτώσεων θα έχει γίνει φυσιολογικό. Μπορεί να ελεγχθεί με κολποσκόπηση άμεσα ή να επαναληφθεί το τεστ Παπ σε 6 μήνες και τότε, αν επιμένει, επιβάλλεται κολποσκόπηση. Η άμεση κολποσκόπηση είναι η ασφαλής οδός καθώς σε 15-30% θα αποκαλύψει κρυφές σοβαρές αλλοιώσεις και σπανιότατα (2 στα 1000) μπορεί να συνυπάρχει καρκίνος.

Οι αλλοιώσεις φλεγμονής/ ASCUS και οι ήπιες αλλοιώσεις αναμένονται στο 5-10% των δειγμάτων.

«Μέτριες κυτταρικές αλλοιώσεις».. Συνίσταται κολποσκόπηση.
«Σοβαρές κυτταρικές αλλοιώσεις». Συνίσταται κολποσκόπηση. Κίνδυνος να συνυπάρχει καρκίνος στο 1-2%.
Οι μέτριες και οι σοβαρές αλλοιώσεις αναμένονται στο 1.5% των δειγμάτων και οι Αμερικάνοι τις περιγράφουν ως HSIL.


Καμία κοπέλα δε θα πάθει διεισδυτικό καρκίνο μέχρι τα 21 της, σύμφωνα με έγκυρες αμερικανικές μελέτες.

Το τεστ Παπανικολάου πρέπει να γίνεται μεταξύ 20-64 ετών κάθε χρόνο. Στην Αμερική στα πρώτα 20 χρόνια εφαρμογής του προγράμματος οι περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου μειώθηκαν κατά 45%, αν και το πρόγραμμα δεν εφαρμόστηκε σωστά - οι μισές από τις γυναίκες που έπαθαν καρκίνο δεν είχαν κάνει ποτέ τεστ. Η πιστή τήρηση του προγράμματος παρακολούθησης οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερη μείωση της εμφάνισης καρκίνου.

Πάντως ένα μεμονωμένο τεστ Παπ δεν είναι τέλειο. Μπορεί να ανιχνεύσει προκαρκινικές ανωμαλίες (ευαισθησία του τεστ) σε ποσοστό μόλις 50% Επίσης όταν βγαίνει φυσιολογικό μπορεί σε ποσοστό 30% να είναι λάθος (ψευδώς αρνητικό) απλά γιατί δεν έτυχε να συλλεγούν κύτταρα από κάποια εστία αλλοίωσης στον τράχηλο. Επομένως έχει σημασία η συχνή και τακτική λήψη του τεστ καθώς τα πολλά αρνητικά αποτελέσματα του προσδίδουν αξιοπιστία. Από τις γυναίκες που παθαίνουν καρκίνο του τραχήλου στη Βρετανία, οι μισές μας λένε ότι είχαν κάνει ένα τεστ προ 3-5 ετών που ήταν φυσιολογικό, όπως και όλα τα παλαιότερα που είχαν γίνει σε άτακτα διαστήματα.

Το τεστ πάντως σπανιότατα (1%) θα μας ανησυχήσει άδικα, καθώς όταν δείξει κάποια ανωμαλία στο 99% αυτή θα επιβεβαιωθεί κολποσκοπικά.

Μια πρόσφατη εναλλακτική λύση είναι η λήψη του δείγματος και η απευθείας εισαγωγή σε ειδικό μέσο καλλιέργειας μέσω ενός ειδικού φίλτρου (μέθοδος Thinprep). Με αυτή την εξελιγμένη αλλά και ακριβότερη μέθοδο, που παρέχει 40000 κύτταρα σε άψογη κατάσταση προς εξέταση, ανιχνεύονται 50% περισσότερες ανωμαλίες και η ευαισθησία βελτιώνεται στο 75%, ο δε κίνδυνος να είναι ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα μειώνεται κάτω του 20%.

Αν συνίσταται κολποσκόπηση, ούτε και αυτή η εξέλιξη πρέπει να τρομάζει και να ανησυχεί τη γυναίκα, που συνήθως σε αυτή τη φάση πελαγώνει με την πληθώρα των εξετάσεων και αρχίζει να νιώθει ότι ‘κάτι δεν πάει καλά’ και δικαιολογημένα θέλει να ξέρει ακριβώς τι συμβαίνει.

Η κολποσκόπηση είναι η εξέταση του τραχήλου με ένα μεγεθυντικό φακό και ταυτόχρονα η ανώδυνη επάλειψη της περιοχής με ειδικά υγρά που μας βοηθούν να δούμε ορατές προκαρκινικές αλλοιώσεις, αν αυτές υπάρχουν. Tότε μπορούμε να πάρουμε μια μικρή βιοψία (ένα μικρό τσίμπημα που αρκετές γυναίκες δεν το καταλαβαίνουν καθόλου) για να βεβαιωθούμε.

Τώρα πλέον δεν κοιτάμε σκόρπια μεμονωμένα κύτταρα στο μικροσκόπιο όπως στο κυτταρολογικό τεστ Παπανικολάου αλλά κομμάτι ιστού του τραχήλου από τη βιοψία. Αυτό κάνει πολύ πιο σίγουρη τη διάγνωση αλλά η απάντηση είναι πλέον ιστολογική, η ορολογία αλλάζει και η γυναίκα μπερδεύεται ακόμα περισσότερο.

Έτσι έχουμε

«Φυσιολογικό», δηλαδή όλα καλά.
«CIN» (Cervical Intraepithelial Neoplasia) δηλαδή τοπική δυσπλασία, που είναι η επιβεβαίωση της προκαρκινικής αλλοίωσης.
Ανάλογα με το βάθος της αλλοίωσης, περιγράφουμε CIN1, CIN2 CIN3 με το 1 να είναι το πλέον ήπιο και το 3 να είναι το χειρότερο.

Σ’ αυτό το σημείο εντελώς πελαγωμένη η γυναίκα απλά θέλει να ξέρει αν έχει καρκίνο και η απάντηση είναι βέβαια όχι.


Αν έχει CIN2- 3 και δεν υποβληθεί σε θεραπεία, σε 10 χρόνια θα πάθει καρκίνο σε ποσοστό μέχρι και 70%. Το CIN2-3 σε αντίθεση με το CIN 1 δεν υπάρχει πιθανότητα να υποχωρήσει αυθόρμητα χωρίς θεραπεία.

Αν έχει CIN1 και δεν υποβληθεί σε θεραπεία, σε 2 χρόνια το 30% θα επανέλθουν στα φυσιολογικά, ένα 30% θα παραμένουν CIN1 και το υπόλοιπο 30% θα εξελιχθεί σε CIN3.


Η θεραπεία είναι η τοπική τομή με διαθερμία μιας ‘φέτας’ από την άκρη του τραχήλου και έτσι απομακρύνεται η εστία αυτών των αλλοιώσεων. Οι αλλοιώσεις CIN2 και CIN3 πρέπει να θεραπεύονται, πολλοί ειδικοί πιστεύουν το ίδιο και για την CIN1.

Η θεραπεία γίνεται συνήθως με τοπική αναισθησία και ο τράχηλος επουλώνεται θαυμάσια χωρίς να επηρεάσει τον κύκλο, τη σεξουαλική ζωή ή τη γονιμότητα της γυναίκας. Οι αλλοιώσεις μπορούν να επανεμφανισθούν με συχνότητα 4 φορές μεγαλύτερη από γυναίκες χωρίς ιστορικό, για τα επόμενα 8 χρόνια.

Το πρόγραμμα των τεστ Παπανικολάου και η θεραπεία των αλλοιώσεων μειώνουν κατά 97% τον κίνδυνο εμφάνισης διεισδυτικού καρκίνου του τραχήλου.



Τι προκαλεί όμως τον καρκίνο του τραχήλου;

HPV ή ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΙΟΣ ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΟΣ

Σήμερα γνωρίζουμε με απόλυτη βεβαιότητα ότι ο ανθρώπινος ιός κονδυλώματος (Human Papilloma Virus) ή HPV ευθύνεται για τον καρκίνο του τραχήλου, αυτό όμως συμβαίνει αργά και σε λίγες γυναίκες. Η συσχέτιση είναι πιο σαφής από αυτή του καπνίσματος για τον καρκίνο του πνεύμονα. Ο ιός έχει βρεθεί να υπάρχει σε πάνω από το 95% των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου.

Υπάρχουν πολλά στελέχη αυτού του ιού και τα επικίνδυνα για τη γυναίκα είναι άλλα από΄αυτά που προκαλούν τα ορατά κονδυλώματα στα γεννητικά όργανα ανδρών και γυναικών. Τα επικίνδυνα στελέχη για καρκίνο δεν προκαλούν ορατές αλλοιώσεις ή άλλα προβλήματα σε γυναίκες ή άνδρες.

Ο ιός και μάλιστα τα επικίνδυνα στελέχη υπάρχει σε ποσοστό 20% των γυναικών ηλικίας 20-25 ετών και αποκτάται όταν αυτές γίνονται σεξουαλικά ενεργές. Είναι μεταδιδόμενος σεξουαλικά αλλά δε θεωρείται τέτοιο νόσημα αφού έχει επίσης βρεθεί σε μικρά παιδιά, ακόμα και βρέφη. Το σημαντικό δεν είναι πώς αποκτάται αλλά ότι ευτυχώς το 80% των γυναικών τον αποβάλλει με αμυντικούς ανοσολογικούς μηχανισμούς μέσα σε περίπου 8 μήνες και έτσι μετά τα 30 ανιχνεύεται μόνο στο 5% των γυναικών. Έτσι εύρεση του ιού σε γυναίκες άνω των 30 ή επιμονή του ιού σε διαδοχικά τεστ Παπ σε νεαρότερες γυναίκες πρέπει να μας κάνει πιο προσεκτικούς.

Αυτές οι λίγες γυναίκες (το 5%) όπου ο ιός επιμένει κινδυνεύουν να πάθουν CIN3 σε
4-5 χρόνια και τελικά ακόμα λιγότερες καρκίνο σε ένα συνολικό διάστημα 13 ετών (μόνο 1-1,5% των γυναικών παθαίνουν καρκίνο του τραχήλου).



HPVΑρχικά στο 20%>>>>>HPVTελικά στο 5% >
των γυναικών

>>>CIN1> 30% σε 2 έτη θα γίνει CIΝ3 >> CIN2> >>
70% δε θα προχωρήσει

>>CIN3 > 70% σε 10 έτη θα γίνει καρκίνος >>>Καρκίνος
Δεν υποστρέφει




Η επιμονή του ιού είναι απαραίτητη για την εξέλιξη σε σοβαρές αλλοιώσεις τύπου CIN3. Επίσης οι CIN1 και CIN2 συχνά υποστρέφουν, ενώ η CIN3, που πάντα συνοδεύεται από τον ιό και τη βλαπτική του επίδραση δεν υποστρέφει χωρίς θεραπεία. Μια γυναίκα που φέρει τον ιό HPV έχει 13 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξει CIN 3 από μια γυναίκα που δε φέρει τον ιό.


Συχνά το τεστ Παπανικολάου περιγράφει αλλοιώσεις κονδυλώματος και έτσι πανικόβλητες γυναίκες είναι βέβαιες ότι φέρουν το θανατηφόρο ιό. Πρέπει λοιπόν να τονισθεί ότι ακόμα και αν φέρει τον ιό (και το απλό τεστ Παπανικολάου δεν είναι πολύ ειδικό για να τον ανιχνεύσει) αυτό είναι πολύ συνηθισμένο, ειδικά αν είναι νέα κοπέλα, και δε σημαίνει ότι είχε άστατη σεξουαλική ζωή που το προκάλεσε. Η παράταση της ζωής του ιού σε γυναίκες μεγαλύτερες (και το κάπνισμα διευκολύνει την επιβίωση του) τελικά μπορεί να οδηγήσει σε προκαρκινικές αλλοιώσεις και καρκίνο και είναι απλά ένας λόγος παραπάνω για τακτική παρακολούθηση. Προτείνεται σταδιακά όλο και περισσότερο η ειδική εξέταση (HPV DNA test) μετά τα 30 για ανίχνευση επίμονης παρουσίας του ιού.

Ειδική θεραπεία δεν υπάρχει. Ο ιός εκριζώνεται από την εστία του με την τοπική θεραπεία και φαίνεται ότι η τοπική καταστροφή είναι ερέθισμα και για το ανοσοποιητικό σύστημα να συμβάλλει στην καταπολέμηση του. Παρ’όλα αυτά απλά και μόνο η ανίχνευση του ιού χωρίς ύπαρξη αλλοιώσεων στον τράχηλο δεν αρκεί για να υποβάλλουμε τόσες πολλές γυναίκες σε τοπική θεραπεία.

Διαγνωστική Υστεροσκόπηση

Αριστοτέλης Μπούρος , ΜD
Αλέξανδρος Καλογερόπουλος , MRCOG
Κηφισίας 89-91, Αθήνα
Τηλ. 210-6926247, Fax 210-6984320

Διαγνωστική Υστεροσκόπηση
(Diagnostic Office Flexible Hysteroscopy)



Πολύποδες στο κέντρο της κοιλότητας της μήτρας


Πρόκειται για μία εξαιρετικά ευαίσθητη εξέταση που με άμεσο, σαφή αλλά και ανώδυνο τρόπο διερευνά το εσωτερικό της κοιλότητας της μήτρας.
Ένα ιδιαίτερα λεπτό, εύκαμπτο ενδοσκόπιο με ειδική τεχνολογία οπτικών ινών εισέρχεται χωρίς δυσκολία και ενόχληση στο εσωτερικό της μήτρας. Η ειδική μικροσκοπική κάμερα μεταφέρει την εικόνα προς την εξωτερική οθόνη και η ασθενής άμεσα και ανώδυνα βλέπει και η ίδια το εσωτερικό της μήτρας της.
Η εικόνα καταγράφεται στον υπολογιστή μας και σε εγγράψιμο CD.

Το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο εντυπωσιακό αλλά και ουσιαστικό.
Τίθεται πλέον εύκολα η διάγνωση ανωμαλίας του σχήματος της μήτρας (διαφραγμάτια, δίκερως μήτρα), η παρουσία πολυπόδων, ινομυωμάτων και ουλώδους ιστού από προηγούμενες επεμβάσεις. Επίσης ανιχνεύεται εγκαίρως τυχόν άτυπη υπερπλασία ή και εντοπισμένος καρκίνος του ενδομητρίου σε αρχικό στάδιο.

Οι ενδείξεις είναι λοιπόν αυτονόητες:
• Υπογονιμότητα
• Ιστορικό αποβολών
• Διαταραχές κύκλου και μητρορραγίες

Η διαγνωστική ακρίβεια είναι πολύ μεγαλύτερη του υπέρηχου και, σε κάποιες περιπτώσεις, και από την διαγνωστική απόξεση.

Με το ειδικό μαλακό και εύκαμπτο υστεροσκόπιο (Storz 11263BBU με ολικό εύρος 2.3 mm) αντί του κλασσικού άκαμπτου μεταλλικού, επιτυγχάνεται άψογη εικόνα και παρακάμπτεται η ανάγκη να γίνεται η υστεροσκόπηση σε οργανωμένο χειρουργείο με γενική αναισθησία. Tο οφέλη σε ταλαιπωρία, κινδύνους από την αναισθησία αλλά και το οικονομικό είναι αυτονόητα.

Επιπλέον συχνά η υστεροσκόπηση, αποσαφηνίζοντας τη διάγνωση, μας κατευθύνει να αποφύγουμε περαιτέρω άσκοπες εξετάσεις και επεμβάσεις (υστερογραφίες, αποξέσεις, ινομυωματεκτομές).

Στο εξωτερικό θεωρείται σχεδόν δεδομένο πλέον εργαλείο στο χώρο του γυναικολογικού ιατρείου με ολοένα αυξανόμενες ενδείξεις. Το συγκεκριμένο ενδοσκόπιο της Storz αποτελεί την τεχνολογία αιχμής του διασημότερου κατασκευαστή ενδοσκοπίων στον κόσμο.

Η επέμβαση είναι απλή, ανώδυνη και ακίνδυνη, διαρκεί 30 λεπτά και γίνεται στο γνώριμο χώρο του ιατρείου μας.

ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ

Είναι μία συνήθης καλοήθης κατάσταση όπου κύτταρα του ενδομητρίου αναπτύσσονται εκτός της μήτρας. Πιθανολογείται ότι τα κύτταρα αυτά κατά την περίοδο κινούνται προς ‘τα πίσω’ στο εσωτερικό της κοιλιάς. Εκεί εμφυτεύονται σε διάφορες θέσεις, συνήθως πάνω στην επιφάνεια της ωοθήκης, στο εσωτερικό τοίχωμα της κοιλιάς, ακόμα και πάνω στο έντερο. Τα ‘εμφυτεύματα’ αυτά επηρεάζονται από τον κύκλο και τις ορμονικές αλλαγές, όπως και το ενδομήτριο. Έτσι στη φάση της περιόδου, όπως διαλύεται και ‘πέφτει’ το ενδομήτριο προς τα έξω, οι εστίες αυτές δεν μπορούν να ‘πέσουν’ και απλά φλεγμαίνουν. Προκαλούν εστίες τοπικής φλεγμονής, με αποτέλεσμα έντονο πόνο στην περίοδο και κατά την επαφή. Αν εισχωρήσουν στο εσωτερικό της ωοθήκης, καθώς αιμορραγούν, προκαλούν συλλογή σκούρου αίματος. Αυτές είναι οι ‘σοκολατοειδείς’ κύστεις
των ωοθηκών, που διακρίνονται στο υπέρηχο και θέτουν υποψία της νόσου.
Οι υπόλοιπες εστίες μπορεί να είναι μικρά στίγματα και να μην είναι ορατά στο υπερηχογράφημα.
Η ενδομητρίωση είναι πιο συχνή σε λαούς και κοινωνίες με αυξημένο βιοτικό επίπεδο. Ο λόγος δεν είναι σαφής, ίσως επειδή στον Τρίτο Κόσμο, οι άνθρωποι έχουν σημαντικότερα προβλήματα (μικρόβια, παράσιτα, φυματίωση) και ο οργανισμός τους θεωρεί ‘πολυτέλεια’ να πολεμήσει τα κύτταρα του ενδομητρίου.

Πώς γίνεται η διάγνωση;
Το υπέρηχο θα δείξει μόνο τις σοκολατοειδείς κύστεις των ωοθηκών. Μπορεί όμως να υπάρχει διάχυτη ενδομητρίωση χωρίς κύστεις στις ωοθήκες, αυτή δε θα φανεί υπερηχογραφικά. Σαφής διάγνωση (και ταυτόχρονη θεραπεία) γίνεται μόνο με μία επέμβαση που λέγεται λαπαροσκόπηση.

Προκαλεί βλάβες η ενδομητρίωση;
Κατ’ αρχάς η τοπική φλεγμονή προκαλεί πόνο- στην περίοδο, στην επαφή, ακόμα και στην αφόδευση. Αν η ενδομητρίωση εξελιχθεί -και συνήθως σταδιακά εξελίσσεται- θα δημιουργηθούν διάχυτες συμφύσεις και περισσότερος πόνος.
Επιπλέον, στα αρχικά ακόμα στάδια της νόσου, ο οργανισμός κινητοποιεί αντισώματα και χημικές ουσίες για να πολεμήσει τη φλεγμονή. Αυτά βλάπτουν και δημιουργούν εχθρικό περιβάλλον για ωάρια, σπερματοζωάρια και έμβρυα. Η ενδομητρίωση λοιπόν, ακόμα και στην αρχική της εκδήλωση, προκαλεί υπογονιμότητα. Όταν επεκταθεί η νόσος, οι συμφύσεις μπορεί επιπλέον να φράξουν τις σάλπιγγες και να επιτείνουν το πρόβλημα.

Πώς γίνεται η θεραπεία;
Η θεραπεία είναι η καταστροφή των εστιών με διαθερμία στο χειρουργείο (λαπαροσκόπηση). Καταστρέφονται οι τοπικές εστίες, εξαιρούνται οι κύστεις στις ωοθήκες, μαζί με το τοίχωμα τους. Στη συνέχεια, ακολουθεί συνήθως για λίγους μήνες, ενέσεις, μία ανά μήνες. Αυτές στοχεύουν να εκριζώσουν τυχόν εναπομείνασες μικροσκοπικές εστίες. Με τη συνδυασμένη αυτή θεραπεία ο πόνος θα σταματήσει. Αν το πρόβλημα δεν είναι ο πόνος αλλά η γονιμότητα, επιβάλλεται αναμονή. Αν περαιτέρω αναμονή και προσπάθεια δεν οδηγήσει σε σύλληψη, το ζευγάρι θα πρέπει να κάνει αγωγή εξωσωματικής γονιμοποίησης .